Yazar Cao Beidan'ın yazısına göre kısa bir süre önce Çin ile ABD arasında Cenevre’de gerçekleşen ekonomik ve ticari müzakerelerin olumlu sonuçları henüz görülmeye başlamışken, ABD yine eski usul baskı ve engelleme politikalarına geri döndü.

ABD Ticaret Bakanlığı, sözde “ABD ihracat kontrollerinin ihlal edilmesi” gerekçesiyle, başta Huawei Ascend markası olmak üzere Çin’in ürettiği ileri teknoloji ürünü çiplerin kullanımını dünya genelinde yasaklamayı amaçlayan bir yönerge yayımladı.

Bu tür tek taraflı zorbalık ve korumacılık girişimi, Çin-ABD üst düzey müzakerelerinde varılan anlaşmalarla çelişmenin yanı sıra Çin şirketlerinin meşru haklarına ciddi şekilde zarar verdi, küresel yarı iletken endüstrisi ve tedarik zincirinin istikrarını ciddi şekilde bozdu.

Bu girişim aynı zamanda diğer ülkelerin gelişmiş teknoloji elde etme ve geliştirme haklarını elinden aldı ve uluslararası kamuoyunda geniş çapta eleştirildi.

Çin Dışişleri Üniversitesi’nden Prof. Li Haidong, günümüzde küresel yapay zekâ yarışının hızlandığını ve ileri teknolojiye dayalı çiplerin değerinin daha da öne çıktığını belirtti. Li, “Çin'e ihracatı yasaklamaktan, Çin'in dış ihracatlarını kısıtlamaya kadar, ABD'nin uzun kol yargı yetkisi giderek daha da uzuyor. Bu, ABD tarafının Çin'in teknolojik atılımları ve pazar payının büyümesi karşısında duyduğu endişenin giderek arttığını yansıtıyor. ABD yönetimi neredeyse sınırsız yöntemlerle küresel olarak Çin çiplerini engellemeye çalışıyor. Bunun amacı Çin'de yüksek teknolojinin gelişimini durdurmak ve ABD'nin küresel ekonomik ve teknolojik hegemonyası ve tekelleştirmesini sağlamaktır.” ifadesini kullandı.

Kendisi dışında başkalarının ilerlemesine izin vermiyor

Yazar Cao Beidan'ın yazısında "ABD’nin bu zorbaca davranışı, dünyanın bilim ve teknoloji alanındaki gelişimine karşı çıkıyor. Günümüzde ülkeler arasındaki bilimsel ve teknolojik işbirliği artık "sen bende, ben sende" halini aldı. Bu arada çip üretimi, küreselleşmiş endüstrinin tipik bir örneği. Sektör uzmanlarının açıklamalarına göre, bir çip üretmek için en az 7 ülke ve 39 şirketin endüstriyel işbirliğine ihtiyaç duyuluyor ve bu süreç yaklaşık 50'den fazla sektörü ve binlerce işlem sürecini kapsıyor" denildi

ABD yönetimi sıfır toplamlı oyun düşüncesiyle sürekli “ihracat kontrolü” gibi yanlış uygulamalara başvurarak, küresel çip üretim ve tedarik zincirlerini bozup, çarpıtmaya çalışıyor. Bu durum sadece maliyetlerin artması ve teknolojik yeniliğin engellenmesine yol açmakla kalmayıp, ABD şirketleri ve tüketicilerinin çıkarlarına da zarar verir. Tüm bu gelişmeleri ABD’liler de çok net görüyor.

Ünlü ABD'li akademisyen, Columbia Üniversitesi’nden Prof. Jeffrey Sachs, dünya ülkelerinin gelişmiş teknoloji alanında artık dünyayı "arkadaş" ve "düşman" olarak ayırmak yerine aralarındaki işbirliğini güçlendirmesi gerektiğini belirtti. ABD yönetimi paylaşılması gereken teknolojik avantajları sıfır toplamlı oyunun kozu haline getirerek, küresel yenilikçi etkileşimi kırdı ve küresel endüstri zincirinin istikrarını bozdu. New York Times gazetesinde yayımlanan bir makalede, söz konusu politikalar eleştirildi ve Beyaz Saray’ın uygulamalarının ABD'nin gücü ve yenilik kapasitesinin temellerini yıktığı belirtildi.

Yazar Cao Beidan'ın yazısında şu ifadeler yer aldı:

"Son yıllarda kuantum teknolojisi gibi öncü bilim teknolojilerinde atılımlar elde edilmesinden, yapay zeka dünyasında DeepSeek gibi uygulamalar ve insansı robot endüstrisinin güçlü gelişimine kadar, Çin’in bilim ve teknolojisi tüm sıkıntıların üstesinden gelip sürekli öne çıkıyor.

2024 yılında Çin'in toplam araştırma ve deneysel geliştirme harcaması 3,6 trilyon yuan'ı aştı. Çin bu konuda dünyanın ikinci sırasına oturdu ve araştırma personellerinin (Ar-Ge) sayısı açısından art arda 11 yıldır dünyanın birincisi oldu. Yakında yayımlanan, 2024 Küresel İnovasyon Endeksi Raporu, Çin'in dünya sıralamasında onuncu sırada yer aldığını, 2012'ye göre 10 sıra yükseldiğini ve on yıldan fazla sürede en hızlı gelişen ülke olduğunu gösterdi."

Çip alanında ABD, uyguladığı çeşitli kısıtlamalarla Çin'in gelişiminin "boğazını" sıkmak istedi. Ancak sonuç tam tersi oldu. 2024 yılında Çin'in entegre devre ihracatı yüzde 17.4 artarak, 159,55 milyar dolara ulaştı ve bu rakam rekor kırdı; İhracat miktarı da yüzde 11.7 büyüyerek 298,13 milyar parçayı buldu.

Başkasının lambasını söndürmek, seni daha çok aydınlatmaz

Yazar Cao Beidan'ın yazısına göre ABD, yanlış uygulamalarını bir an önce düzeltmeli, uluslararası ekonomi ve ticaret kurallarına uyarak, diğer ülkelerin bilim ve teknolojiyi geliştirme hakkına saygı göstermelidir. Çin, ABD ile diyalog ve iletişim yoluyla anlaşmazlıkları çözme konusunda isteklidir, ancak aynı zamanda her türlü tek taraflı zorbalığa kararlılıkla "hayır" demektedir.